Soisk Program

1. Charakterystyka komputera PC
Regulamin pracowni komputerowej, zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. Normy prawne dotyczące rozpowszechniania programów komputerowych, ochrony praw autorskich. Przestępczość komputerowa. Podstawowe pojęcia dotyczące komputera. Podzespoły. Rodzaje pamięci. Urządzenia peryferyjne. Rodzaje oprogramowania. Pulpit, menu Start, pasek zadań. Obiekty systemu: folder, plik, skrót. Elementy okna. Praca z dokumentami. Automatyczny start aplikacji. Aplikacje wbudowane systemu. Programy DOS w środowisku Windows. Zakończenie pracy Windows.
Ćwiczenia
Analizowanie i interpretowanie norm prawnych dotyczących rozpowszechniania programów komputerowych, ochrony praw autorskich i przestępczości komputerowej. Charakteryzowanie elementów komputera PC i rodzajów oprogramowania. Rozpoznawanie elementów środowiska Windows. Ustawianie aplikacji domyślnej, projektowanie menu kontekstowego. Uruchamianie aplikacji i programów DOS. Zapisywanie danych do pliku. Wykonywanie czynności edycyjnych: kopiuj, wytnij i wklej. Zamykanie systemu.

2. Systemy plików
Systemy plików FAT, FAT32, NTFS. Katalog główny, ścieżka dostępu. Praca z systemem plików. Obsługa długich nazw. Eksplorator Windows. Atrybuty plików. Uprawnienia NTFS do folderów i plików, lista kontroli dostępu ACL. Zarządzanie plikami i folderami. Archiwizacja i kompresja danych. Struktura dysku. Dysk fizyczny i logiczny. Partycje, FAT, klastry. Narzędzia do zarządzania partycjami. Błędy na dysku, program Scandisk. Zjawisko fragmentacji dysku, defragmentacja. Profilaktyka antywirusowa. Harmonogram zadań.
Ćwiczenia
Przeglądanie i otwieranie obiektów w Eksploratorze. Przechodzenie do określonych folderów. Tworzenie folderów i plików. Kopiowanie, przenoszenie i zmiana nazw obiektów. Analizowanie właściwości i atrybutów obiektów. Wyszukiwanie plików i folderów, opcje wyszukiwania. Wykonywanie archiwizacji i kompresji. Formatowanie dysków. Odczytywanie rodzaju i wielkości partycji na dysku. Zarządzanie partycjami: tworzenie, usuwanie, zmiana rozmiaru. Uruchamianie programu Scandisk. Wykonywanie defragmentacji dysku. Instalowanie i uruchamianie programu antywirusowego. Wykorzystywanie harmonogramu zadań.

3. Obsługa urządzeń wejścia/wyjścia

Konfiguracja drukarki lokalnej. Drukowanie z poziomu aplikacji Windows Menedżer wydruku. Opcje drukowania. Drukowanie do pliku Drukowanie w sieci. Konfiguracja ekranu. Konfiguracja kart dźwiękowych. Konfiguracja napędów CD i CD-RW. Konfiguracja opcji DVD.
Ćwiczenia
Ustawianie opcji drukowania dokumentu, podgląd wydruku. Przeglądanie, zmiana, czyszczenie kolejki drukowania. Wstrzymywanie, podejmowanie wydruku, anulowanie zadań. Korzystanie z metody przeciągnij i upuść. Drukowanie do pliku, wydruk z pliku. Zmiana właściwości ekranu: rozdzielczość, liczba kolorów. Przypisywanie dźwięków do zdarzeń. Konfigurowanie karty dźwiękowej. Konfigurowanie urządzeń CD i DVD. Archiwizowanie danych na płytach CD-R i CD-RW.

4. Konfiguracja i zarządzanie systemem Windows
Dostosowywanie pulpitu i okien do własnych potrzeb. Menu Start. Pasek i zadań. Pliki zarejestrowane i niezarejestrowane. Wybór aplikacji do otwarcia plików niezarejestrowanych. Menu kontekstowe, rozszerzanie powłoki. Panel sterowania. Rejestr systemu, pliki rejestru. Sposoby tworzenia kopii zapasowej rejestru. Edytor rejestru, dane, klucze i ich zawartość. Pliki wpisów rejestru. Profile użytkownika w Windows. Narzędzia administracyjne Windows w technologii NT. Lokalne konta użytkowników i grup. Prawa i uprawnienia użytkowników.
Ćwiczenia
Ustawianie wyglądu pulpitu: tło, tapeta, wygaszacz ekranu, Active Desktop. Wykorzystywanie i zarządzanie menu Start. Tworzenie i korzystanie ze skrótów. Ustawianie widoku i opcji folderów. Identyfikowanie plików zarejestrowanych i niezarejestrowanych. Wybór aplikacji do otwarcia plików niezarejestrowanych. Rozszerzanie powłoki, definiowanie akcji w menu kontekstowym. Określanie daty i czasu. Dostosowywanie klawiatury i zmiana ustawień myszki. Zmiana opcji zarządzania energią. Wykonywanie kopii bezpieczeństwa rejestru. Odzyskiwanie rejestru z kopii. Uruchamianie edytora rejestru, identyfikacja kluczy, danych i wartości. Znajdowanie informacji w rejestrze, eksportowanie i importowanie wpisów rejestru. Przeglądanie i korzystanie z narzędzi administracyjnych. Zarządzanie komputerem poprzez konsolę. Tworzenie lokalnych kont i grup użytkowników. Przeglądanie i ustawianie zasad zabezpieczeń lokalnych.

5. Architektura systemu Windows
32-bitowy model pamięci w systemie Windows. Pamięć wirtualna i plik wymiany. Sposoby zwiększania efektywności pracy systemu. Zadania uruchomione w tle. Tryb rzeczywisty i chroniony procesora. Procesy, wątki, wielozadaniowość. Menedżer maszyn wirtualnych. Jądro systemu operacyjnego. Etapy uruchamiania systemu. Uruchamianie kontrolowane. Menu startowe Windows. Pliki konfiguracyjne.
Ćwiczenia
Zmiana rozmiaru i położenia pliku wymiany. Zarządzanie zadaniami uruchomionymi w tle. Korzystanie z menedżera zadań.

Wywoływanie menu startowego Windows. Uruchamianie i modyfikacja opcji menu startowego.

6. Praca w trybie MS-DOS Tryb MS-DOS. Okno aplikacji DOS. Pliki konfiguracji pif. Pamięć dla programów DOS. Polecenia wewnętrzne i zewnętrzne. Dyskietka systemowa. Nakładki ułatwiające pracę z systemem DOS. Drukowanie z aplikacji DOS.Ćwiczenia Przeglądanie i zmiana właściwości programów DOS w plikach pif. Drukowanie z aplikacji DOS. Stosowanie podstawowych poleceń DOS, uzyskiwanie pomocy. Praca w trybie MS-DOS. Zarządzanie plikami i katalogami przy pomocy nakładki systemowej. Konfigurowanie pamięci DOS: config.sys, autoexec.bat. Obsługa urządzeń w trybie rzeczywistym MS-DOS, ładowanie sterowników. Tworzenie dyskietki systemowej, przenoszenie systemu.

7. Instalacja systemu, sprzętu i oprogramowania Windows Instalacja i aktualizacja systemu Windows, wymagania sprzętowe. Charakterystyka procesu instalacji. Typy i fazy instalacji systemu. Uruchomienie systemu. Instalowanie sprzętu. Mechanizm Pług & Play. Ręczna instalacja i konfiguracja sprzętu. Menedżer urządzeń. Zasoby sprzętowe. Urządzenia USB. Instalacja oprogramowania.Ćwiczenia Wykonywanie instalacji typowej i niestandardowej. Obserwacja poszczególnych faz instalacji. Uruchamianie systemu Windows po raz pierwszy. Dodawanie nowego urządzenia. Ręczne instalowanie i konfigurowanie urządzeń. Przeglądanie drzewa urządzeń, właściwości i zasobów. Instalowanie oprogramowania użytkownika.

8. Konfiguracja Windows do pracy w sieci Składniki oprogramowania sieci: klient, karta, protokół, usługa. Bezpośrednie połączenie kablowe. Modemy i porty COM. Dial-Up networking. Inne metody dostępu do Internetu. Główne cechy protokołu i TCP/IP. Praca w trybie off-line. Korzystanie z podstawowych usług Internetu, netykieta. Przeglądarka internetowa. Poczta elektroniczna. Komunikatory. Bramki SMS.Ćwiczenia Instalowanie i konfigurowanie składników sieci. Konfigurowanie bezpośredniego połączenia kablowego dwóch komputerów. Instalowanie i konfigurowanie modemu i połączenia Dial-Up networking. Określanie głównych cech protokołu TCP/IP. Konfigurowanie opcji i ustawień przeglądarki internetowej. Przeglądanie wybranych stron WWW, wyszukiwanie informacji. Konfigurowanie konta pocztowego. Wysyłanie i odbieranie poczty e-mail. Konfigurowanie i korzystanie z grup dyskusyjnych. Wyszukiwanie i pobieranie plików przez FTP. Instalowanie i konfigurowanie programów komunikacyjnych. Korzystanie z bramek SMS.

9. Praca w sieci równoprawnej Logowanie do sieci. Udostępnianie i korzystanie z zasobów w grupach roboczych. Udostępnianie folderów, dysków i napędów CD-ROM. Mapowanie dysków. Kontrola dostępu do udostępnionych zasobów. Udostępnianie i korzystanie z drukarek w sieci. Konfiguracja składników oprogramowania sieci.Ćwiczenia

Konfigurowanie udostępniania zasobów. Stosowanie zabezpieczeń na poziomie zasobów. Korzystanie z udostępnionych zasobów, mapowanie dysków. Instalowanie, udostępnianie i korzystanie z drukarek w sieci.

10. Współpraca systemu Windows z serwerami sieci lokalnej Współpraca z serwerem Windows. Architektura sieciowa systemu Windows. Domena Windows, Active Directory. Uwierzytelnianie użytkownika w sieci. Przeglądanie zasobów w domenie Windows. Domenowe konta użytkowników i grup. Zabezpieczenia sieciowe. Zasady grupy GPO. Współpraca z serwerem Novell NetWare. Właściwości oprogramowania Klient sieci NetWare Uwierzytelnianie w NetWare. Przeglądanie zasobów sieciowych NetWare. Drukowanie w środowisku NetWare.Ćwiczenia Logowanie lokalne i do domeny Windows. Korzystanie z zasobów i usług serwera Windows. Analizowanie Active Directory., Zarządzanie domenowymi kontami indywidualnych użytkowników i grup. Tworzenie konta komputera w domenie. Przeglądanie zasad grupy GPO. Logowanie do serwera Novell NetWare. Przeglądanie właściwości Klienta sieci NetWare. Korzystanie z zasobów i ustug serwera Novell NetWare. Przeglądanie NDS, eDirectory. Udostępnianie zasobów z kontrolą dostępu na poziomie użytkownika.

11. Systemy wielodostępne Unix/Linux Wielozadaniowość. Wielodostępność. Zarządzanie pamięcią. System plików. Urządzenia. Interpretatory poleceń, powłoki systemu. Praca w tle. Licencja GNU. Konsole wirtualne, terminale, zdalne konsole. Użytkownicy, grupy, logowanie, uwierzytelnianie. Procesy, zadania, usługi. Jądro, moduły ładowalne, obsługa urządzeń. Systemy plików Linuxa.Ćwiczenia Charakteryzowanie systemów wielodostępnych. Charakteryzowanie głównych cech systemu Unix/Linux. Logowanie do systemu. 12. Podstawowe operacje w systemie Unix/Linux Przegląd poleceń powłoki systemu. Dostęp do podręcznika systemowego, manualia. Operacje na plikach i katalogach. Przeszukiwanie systemu plików. Kompresja i dekompresja plików. Prawa do pliku. Edytory tekstu. Skrypty powłoki. Podstawy obsługi X. Pulpity, menedżer okien. Konfiguracja pulpitu, aplety. Programy zarządzające! pulpitem. Programy terminali dla środowiska X.Ćwiczenia Wykonywanie podstawowych poleceń powłoki systemu. Uzyskiwanie pomocy w manualiach i podręczniku systemowym. Wykonywanie poleceń na plikach i katalogach. Tworzenie i edycja plików, nadawanie praw.

Praca w dostępnych powłokach. Ładowanie wybranego pulpitu i menedżera okien. Konfigurowanie i zarządzanie pulpitem.

13. Przebieg instalacji systemu Unix/Linux Dystrybucje systemu Unix/Linux. Interfejs programu instalacyjnego. Wybór klawiatury. Rodzaj instalacji. Obsługa urządzeń. Partycjonowanie dysku. Wybór pakietów do zainstalowania. Formatowanie i instalacja. Instalacja bootloadera. Konfiguracja X Windows. Uruchomienie systemu.Ćwiczenia Instalowanie systemu Unix/Linux.

14. Unix/Linux w sieci Konfiguracja karty sieciowej. Ustawienia protokołu TCP/IP. Połączenie PPP. Konfiguracja, odbieranie i wysyłanie poczty elektronicznej. Przeglądarki WWW. Protokół FTP, pobieranie plików. Programy komunikacyjne.Ćwiczenia Konfigurowanie karty sieciowej, ustawienia TCP/IP. Konfigurowanie połączenia PPP. Korzystanie z różnych przeglądarek internetowych. Konfigurowanie i korzystanie z poczty w systemie Linux.

15. Programy użytkowe i narzędziowe Procesory tekstu. Oprogramowanie biurowe. Programy graficzne. Multimedia, dźwięk.Ćwiczenia Uruchamianie i korzystanie z aplikacji systemu Linux. Odczytywane i zapisywanie danych w formatach MS Office.

16. Administrowanie systemem Unix/Linux Przygotowanie serwera do pracy w sieci Internet. Uruchamianie programów. Sprawdzanie ilości wolnego miejsca na dysku. Informacje o pamięci. Obciążenie systemu. Zarządzanie kontami użytkowników. Obsługa plików. Archiwizacja. Automatyczne wykonywanie zadań.Ćwiczenia Wykonywanie zadań administracyjnych za pomocą narzędzi wybranej dystrybucji systemu Unix/Linux.

17. Podstawowe zagadnienia dotyczące sieci komputerowych Korzyści wynikające z wdrożenia sieci. Sieci Peer to Peer i sieci Klient/Serwer. Zakres sieci lokalnych LAN i rozległych WAN. Podstawowe komponenty sieci: karty sieciowe, kable, urządzenia komunikacji bezprzewodowej. Topologie sieci: magistrala, gwiazda, pierścień, siatka, topologie mieszane. Technologie sieciowe, metody dostępu, szybkość transferu. Urządzenia do rozbudowy sieci: wzmacniaki, koncentratory, mosty, switche, routery, bramy, urządzenia zdalnego dostępu - funkcje i zastosowanie.Ćwiczenia Charakteryzowanie sieci równoprawnych i sieci Klient/Serwer. Identyfikowanie zakresu sieci. Określanie funkcji karty sieciowej. Identyfikowanie i określanie właściwości kabli sieciowych. Określanie poszczególnych topologii sieci. Charakteryzowanie technologii Ethernet i metody dostępu z wykrywaniem kolizji. Określanie przeznaczenia urządzeń sieciowych. Konfigurowanie i badanie wpływu urządzeń sieciowych na pracę sieci.

18. Protokoły sieciowe, TCP/IP Typy protokołów. Warstwy modelu ISO/OSI. Typy transmisji danych: unicast, multicast, broadcast. Protokoły TCP/IP, IPX/SPX, NetBEUI, AppleTalk i protokoły zdalnego dostępu. Protokoły komunikacji bezprzewodowej. Stos protokołów TCP/IP. Protokoły warstwy aplikacji: HTTP, FTP. Protokoły warstwy transportowej: TCP, UDP. Protokoły warstwy internetowej: IP, ICMP, IGMP, ARP. Protokoły warstwy interfejsu sieciowego: Ethernet, ATM. Narzędzia do protokołów TCP/IP. Identyfikacja aplikacji, socket: adres IP + port. DNS, mapowanie nazw domenowych na adresy IP. Proces przesyłania danych, elementy pakietu. Routing, trasowanie przesyłania danych.Ćwiczenia Określanie protokołów rutowalnych i nierutowalnych. Określanie warstw modelu OSI. Charakteryzowanie podstawowych protokołów sieciowych. Charakteryzowanie poszczególnych protokołów TCP/IP. Stosowanie poleceń, narzędzi protokołów TCP/IP. Sprawdzanie trasy przesyłania pakietów.

19. Adresowanie IP Struktura adresu IP, adres sieci, adres hosta. Klasy adresów. Podsieci, maska podsieci i jej struktura. Zasady adresowania IP. Adresowanie statyczne i automatyczne. Problemy związane z przydzielaniem klasycznych adresów IP. Postać binarna adresu IP i maski podsieci. Optymalizacja adresowania IP.Ćwiczenia Określanie klasy adresu. Określanie hostów lokalnych i odległych. Identyfikowanie prawidłowych adresów IP. Przeglądanie konfiguracji IP. Przeliczanie adresu IP i maski podsieci w postaci binarnej. Określanie liczby sieci i liczby hostów.
20. Sieć Internet Zasada działania sieci Internet. Domenowa struktura sieci. Usługi sieci Internet. Protokoły internetowe. Bezpieczeństwo w sieci, szyfrowanie danych. Adresy publiczne i prywatne. Podłączanie sieci lokalnych do Internetu: NAT, Firewalls, proxy.Ćwiczenia Charakteryzowanie sieci Internet. Korzystanie z usług dostępnych w Internecie. Identyfikowanie zagrożeń w sieci.

Konfiguracja serwera dostępu do Internetu.

21. Administracja serwerem sieci lokalnej Określenie roli i przeznaczenia serwera. Instalacja serwera. Zadania po instalacji, podstawowa konfiguracja usług. Zarządzanie kontami użytkowników. Wdrażanie zabezpieczeń w sieci. Zarządzanie zasobami w sieci. Monitorowanie sieci.Ćwiczenia Instalowanie wybranego serwera. Wykonywanie zadań poinstalacyjnych. Konfigurowanie usług serwera. Tworzenie kont użytkowników i grup użytkowników. Przypisywanie praw i uprawnień użytkownikom. Udostępnianie zasobów dyskowych i drukarek w sieci. Stosowanie narzędzi do diagnostyki i monitorowania sieci.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Program przedmiotu Systemy operacyjne i sieci komputerów obejmuje treści dotyczące posługiwania się wiedzą o systemach operacyjnych, dobierania systemu operacyjnego do określonych potrzeb obsługiwania, instalowania i konfigurowania systemów operacyjnych.Przed przystąpieniem do realizacji zajęć, należy zdiagnozować poziom oraz zakres opanowania przez uczniów wiadomość i umiejętności dotyczących systemów operacyjnych i siec komputerowych. Wskazane jest systematyczne wyrównywanie poziomu wiedzy uczniów, eliminowanie nieprawidłowych nawyków oraz utrwalanie zasad bezpiecznej pracy z systemem operacyjnym.Podczas realizacji programu proponuje się stosować następujące metody nauczania: wykład informacyjny, pokaz z objaśnieniem oraz ćwiczenia praktyczne. W trakcie zajęć należy sygnalizować i podkreślać podobieństwa i różnice między poszczególnymi wersjami systemu MS Windows wykorzystując plansze, foliogramy i prezentacje multimedialne.Wykorzystując nabyte wcześniej wiadomości, dotyczące konfigurowania systemu i zarządzania nim, uczniowie opanowują niezbędne umiejętności posługiwania się trybem MS-DOS, instalowania i konfigurowania - systemu, urządzeń i oprogramowania oraz konfigurowania i dostosowywania systemu Windows do pracy w sieciach.W kolejnym etapie procesu kształcenia uczniowie poznają wielodostępny system operacyjny Unix/Linux. Tematy zostały tak dobrane, aby można je było realizować bez względu na wybraną dystrybucję systemu operacyjnego.Końcowy etap realizacji programu dotyczy budowy sieci komputerowych oraz administrowania wybranym serwerem sieci lokalnej. Wybierając platformę serwera należy uwzględnić infrastrukturę sieci oraz możliwości ekonomiczne szkoły.Wykonywanie ćwiczeń należy każdorazowo poprzedzić instruktażem, organizując je tak, aby uczniowie poznając nowe tematy wykorzystywali i utrwalali wcześniej nabyte umiejętności.Zajęcia należy prowadzić w grupach 8-12 osobowych, w pracowni komputerowej, przy komputerach połączonych w sieć. Dyski twarde powinny być podzielone na partycje przeznaczone dla każdego z systemów, z zainstalowanym programem rozruchowym umożliwiającym przy starcie wybór systemu operacyjnego Windows lub Unix/Linux.Zaleca się, aby część zajęć prowadzona była z wykorzystaniem angielskiej wersji i anglojęzycznej dokumentacji systemów operacyjnych, w celu utrwalenia terminologii komputerowej.

Proponowany podział godzin na realizację poszczególnych działów tematycznych przedstawiono w tabeli.

Działy programowe		Orientacyjna liczba qodzin
1.	Charakterystyka komputera PC	20
2.	Systemy plików	22
3.	Obsłuqa urządzeń wejścia/wyjścia	12
4.	Konfiguracja i zarządzanie systemem Windows	35
5.	Architektura systemu Windows	14
6.	Praca w trybie MS-DOS	26
7.	Instalacja systemu, sprzętu i oprogramowania Windows	11
8.	Konfiguracja Windows do pracy w sieci	17
9.	Praca w sieci równoprawnej	14
10.	Współpraca systemu Windows z serwerem sieci lokalnej	32
11.	Systemy wielodostępne Unix/Linux	8
12.	Podstawowe operacje systemu Unix/Linux	32
13.	Przebieg instalacji systemu Unix/Linux	8
14.	Unix/Linux w sieci	14
15.	Programy użytkowe i narzędziowe	14
16.	Administrowanie systemem Unix/Linux	20
17.	Podstawowe zagadnienia dotyczące sieci komputerowych	14
18.	Protokoły sieciowe, TCP/IP	17
19.	Adresowanie IP	11
20.	Sieć Internet	11
21.	Administracja serwerem sieci lokalnej	44
Razem:		396

Podane w tabeli liczby godzin przeznaczonych na realizację działów tematycznych mają charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzić pewne zmiany w celu dostosowania programu do specyfiki szkoły i potrzeb lokalnego rynku pracy.